![คลองผดุงทิพย02](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุงทิพย02.jpg)
ที่มา | มติชนออนไลน์ |
---|---|
ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
เผยแพร่ |
เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน ที่ทำเนียบรัฐบาล พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) เป็นประธานในการประชุมปรับปรุง ประสิทธิภาพการบริการภาครัฐ กับการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย กล่าวตอนหนึ่งว่า ต้องการให้มีการขนส่งทางเรือภายในประเทศมากขึ้น และต้องการให้มีเรือโดยสารมาวิ่งที่คลองผดุงกรุงเกษมเพื่อระบายการจราจรจากหัวลำโพงไปยังเจ้าพระยา
ดังนั้นต้องไปหารือกันให้ได้ หากไม่เกิด มีเรื่องแน่ ขอฝากกระทรวงคมนาคมประสานงานกับ กทม. ด้วย เพราะรอมา 2 ปียังไม่มีเรือวิ่งเลย ไม่เช่นนั้นรัฐบาลจะหาเรือท้องแบนมาวิ่งเอง และจะรื้อสะพานให้หมด คิดว่าทำเป็นเรือท่องเที่ยวน่าจะเหมาะสม เพราะวันเสาร์อาทิตย์คนอยากมาเที่ยวประเทศไทย เรื่องนี้หากทำได้ก็ทำ ถ้าทำไม่ได้แล้วไม่มาบอกก็จะโกรธเหมือนกัน [มติชน ฉบับวันอังคารที่ 14 มิถุนายน 2559 หน้า 1]
คลองผดุงกรุงเกษม
ความมั่นคงและมั่งคั่งของกรุงเทพฯ สมัย ร.3 ทำให้มีผู้คนจากทุกสารทิศเคลื่อนย้ายเข้ามาตั้งถิ่นฐานคับคั่งขึ้น
ครั้นถึง ร.4 ก็ต้องขยายพระนครออกไปทางทิศตะวันออก ขุดคลองคูพระนครชั้นนอกขึ้นใหม่ เมื่อเสร็จแล้วให้ชื่อว่า “คลองผดุงกรุงเกษม”
ไม่มีก่อกำแพงตามแนวคูเมืองที่ขุดใหม่เหมือนที่เคยทำมาแต่ก่อน แต่สร้างป้อมไว้ป้องกันข้าศึกถ้าจะมีขึ้นอีก เช่น
ป้อมป้องปัจจามิตร อยู่ปากคลองสาน ฝั่งธนบุรี (ตรงข้ามปากคลองผดุงกรุงเกษม)
ป้อมปิดปัจจนึก อยู่ปากคลองผดุงกรุงเกษมด้านใต้
ป้อมฮึกเหี้ยมหาญ มีแต่ชื่อ ไม่มีตัวป้อม
ป้อมผลาญไพรีราบ อยู่ตรงตลาดหัวลำโพง
ป้อมปราบศัตรูพ่าย อยู่ริมวัดพลับพลาไชย
ป้อมทำลายแรงปรปักษ์ อยู่ตรงมุมถนนหลานหลวง
ป้อมหักกำลังดัสกร อยู่ตรงถนนราชดำเนินนอก
ป้อมพระนครรักษา อยู่ริมวัดนรนาถ
พื้นที่เกิดขึ้นใหม่ตั้งแต่คลองคูพระนครเดิม (คลองบางลำพู) ถึงคลองผดุงกรุงเกษม (ที่เป็นคูพระนครใหม่) มีพื้นที่มากกว่าเท่าตัว ทำให้ขอบเขตพระนครกว้างขวางมากกว่าเดิม
![แผนที่แสดงที่ตั้งป้อมตามแนวกำแพงพระนคร (ภาพจาก ข่าวสารสำนักผังเมือง ฉบับที่ 3 มกราคม 2507)](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุง01.jpg)
![คลองผดุงกรุงเกษม ถ่ายในสมัยรัชกาลที่ 6](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุง02.jpg)
![ตลาดน้ำมหานาคในคลองผดุงกรุงเกษม](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/ตลาดน้ำมหานาค.jpg)
![ตลาดน้ำมหานาคในคลองผดุงกรุงเกษม](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุง03.jpg)
![คลองผดุงกรุงเกษม ช่วงต่อกับคลองเจริญสวัสดิ์ เห็นสถานีรถไฟกรุงเทพฯ อยู่ทางด้านบนของภาพถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุงเจริญสวัสดิ์.jpg)
![ปากคลองผดุงกรุงเกษมด้านทิศใต้ เห็นที่ทำการธนาคารฮ่องกงและเซี่ยงไฮ้อยู่ทางขวามือถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489 (ภาพจาก กรุงเทพฯ 2489-2539. กรมศิลปากร, 2539)](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/ปากคลองผดุงทิศใต้.jpg)
![วัดมกุฏกษัตริยาราม เห็นคลองผดุงกรุงเกษมช่วยสะพานมัฆวานรังสรรค์ และกรมทหารราบที่ 3 ด้านขวาบน ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/วัดมกุฏ.jpg)
![วัดนรนาถสุนทริการาม เห็นคลองผดุงกรุงเกษมช่วงสะพานเทวานฤมิตรอยู่ด้านซ้ายบน ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/วัดนรนาถ.jpg)
![วัดโสมนัสวิหาร เห็นคลองผดุงกรุงเกษม และสะพานเทวกรรมรังรักษ์อยู่ด้านซ้ายบน ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/วัดโสมนัส.jpg)
![คลองผดุงกรุงเกษมช่วงสะพานวิศุกรรมนฤมาน เห็นสำนักทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์อยู่ด้านบนขวา ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุงวิสุกรรม.jpg)
![คลองผดุงกรุงเกษมช่วงสะพานกษัตริย์ศึก ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุงกษัรติย์ศึก.jpg)
![ปากคลองผดุงกรุงเกษมด้านทิศเหนือ เห็นวัดเทวราชกุญชรอยู่ด้านซ้าย วัดนรนาถสุนทริการามอยู่ด้านขวา ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุงวัดเทวราช.jpg)
![วัดเทวราชกุญชร ปากคลองผดุงกรุงเกษม ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2489](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/วัดเทวราช.jpg)
![คลองผดุงกรุงเกษมภายหลังขุดลอกคลองเสร็จ ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2496](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุงหลังขุดเสร็จ.jpg)
![คลองผดุงกรุงเกษมถ่ายจากสะพานพิทยเสถียรไปทางทิศเหนือและใต้ ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2496 [จากหนังสือ กรุงเทพฯ มาจากไหน? สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2548]](https://www.matichon.co.th/wp-content/uploads/2016/06/คลองผดุงทิพย02.jpg)
[จากหนังสือ กรุงเทพฯ มาจากไหน? สำนักพิมพ์มติชน พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2548]