สุจิตต์ วงษ์เทศ : คลองผดุงกรุงเกษม ส่วนขยายของกรุงเทพฯ สมัย ร.4

เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน ที่ทำเนียบรัฐบาล พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) เป็นประธานในการประชุมปรับปรุง ประสิทธิภาพการบริการภาครัฐ กับการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย กล่าวตอนหนึ่งว่า ต้องการให้มีการขนส่งทางเรือภายในประเทศมากขึ้น และต้องการให้มีเรือโดยสารมาวิ่งที่คลองผดุงกรุงเกษมเพื่อระบายการจราจรจากหัวลำโพงไปยังเจ้าพระยา

ดังนั้นต้องไปหารือกันให้ได้ หากไม่เกิด มีเรื่องแน่ ขอฝากกระทรวงคมนาคมประสานงานกับ กทม. ด้วย เพราะรอมา 2 ปียังไม่มีเรือวิ่งเลย ไม่เช่นนั้นรัฐบาลจะหาเรือท้องแบนมาวิ่งเอง และจะรื้อสะพานให้หมด คิดว่าทำเป็นเรือท่องเที่ยวน่าจะเหมาะสม เพราะวันเสาร์อาทิตย์คนอยากมาเที่ยวประเทศไทย เรื่องนี้หากทำได้ก็ทำ ถ้าทำไม่ได้แล้วไม่มาบอกก็จะโกรธเหมือนกัน [มติชน ฉบับวันอังคารที่ 14 มิถุนายน 2559 หน้า 1]

คลองผดุงกรุงเกษม

ความมั่นคงและมั่งคั่งของกรุงเทพฯ สมัย ร.3 ทำให้มีผู้คนจากทุกสารทิศเคลื่อนย้ายเข้ามาตั้งถิ่นฐานคับคั่งขึ้น
ครั้นถึง ร.4 ก็ต้องขยายพระนครออกไปทางทิศตะวันออก ขุดคลองคูพระนครชั้นนอกขึ้นใหม่ เมื่อเสร็จแล้วให้ชื่อว่า “คลองผดุงกรุงเกษม”
ไม่มีก่อกำแพงตามแนวคูเมืองที่ขุดใหม่เหมือนที่เคยทำมาแต่ก่อน แต่สร้างป้อมไว้ป้องกันข้าศึกถ้าจะมีขึ้นอีก เช่น
ป้อมป้องปัจจามิตร อยู่ปากคลองสาน ฝั่งธนบุรี (ตรงข้ามปากคลองผดุงกรุงเกษม)
ป้อมปิดปัจจนึก อยู่ปากคลองผดุงกรุงเกษมด้านใต้
ป้อมฮึกเหี้ยมหาญ มีแต่ชื่อ ไม่มีตัวป้อม
ป้อมผลาญไพรีราบ อยู่ตรงตลาดหัวลำโพง
ป้อมปราบศัตรูพ่าย อยู่ริมวัดพลับพลาไชย
ป้อมทำลายแรงปรปักษ์ อยู่ตรงมุมถนนหลานหลวง
ป้อมหักกำลังดัสกร อยู่ตรงถนนราชดำเนินนอก
ป้อมพระนครรักษา อยู่ริมวัดนรนาถ
พื้นที่เกิดขึ้นใหม่ตั้งแต่คลองคูพระนครเดิม (คลองบางลำพู) ถึงคลองผดุงกรุงเกษม (ที่เป็นคูพระนครใหม่) มีพื้นที่มากกว่าเท่าตัว ทำให้ขอบเขตพระนครกว้างขวางมากกว่าเดิม

เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่