เฟมินิสต์แบบบ้านๆ บันทึกการต่อสู้ ‘สิทธิสตรี’ ที่มีจุดเริ่มต้นจากการทำงานบ้าน

วันที่ 28 มิถุนายน 2567 - 11:45 น.

เป็นหนึ่งใน ‘ผู้ชาย’ ที่ขับเคลื่อนเรื่องความเสมอภาคทางเพศมาเป็นเวลาหลายสิบปี สำหรับ ‘จะเด็จ เชาวน์วิไล’ ผู้อำนวยการมูลนิธิหญิงชายก้าวไกล

ล่าสุด ได้จรดปลายปากกาเขียนหนังสือ ‘เฟมินิสต์แบบบ้านๆ’ เพื่อถ่ายทอดค่านิยมในครอบครัว สังคม การเข้าถึงวิถีชีวิตของคนงานที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม และการขับเคลื่อนเพื่อสิทธิและความเท่าเทียมทางเพศ โดยจัดงานเปิดตัวหนังสือขึ้นที่หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร มูลนิธิหญิงชายก้าวไกล โดยได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

จะเด็จ เชาวน์วิไล ผู้อำนวยการมูลนิธิหญิงชายก้าวไกล กล่าวว่า ตนและทีมงานมูลนิธิหญิงชายก้าวไกลช่วยกันระดมสมอง 2 ปีกว่า ในการเขียนหนังสือเล่มนี้ออกมาเพื่อสื่อสารให้ผู้คนที่ได้อ่านหนังสือเล่มนี้ เข้าใจได้ง่ายและมองการต่อสู้ของสิทธิสตรีเป็นเรื่องของทุกคน

ทั้งนี้ มี 3 เหตุผลที่ใช้ชื่อหนังสือ ‘เฟมินิสต์แบบบ้านๆ’ คือ 1.เพื่อต้องการให้เห็นว่า การต่อสู้เรื่องสิทธิสตรีเป็นของทุกคนไม่ใช่ เรื่องขององค์กรผู้หญิง คนงานหญิง คนยากคนจน แต่ไม่ว่าจะเป็น LGBTQ+ หรือใครก็ตามที่สนใจสามารถร่วมต่อสู้เรื่องความเสมอภาคทางเพศก็ถือว่าเป็นเฟมินิสต์

2.การเปลี่ยนแปลงสังคมเป็นเรื่องของทุกคน ส่วนคนทำงานด้านพัฒนาสังคมอย่างพวกเราเป็นเพียงส่วนหนึ่งที่สนับสนุนคนเหล่านี้ให้รวมกลุ่มสร้างอำนาจต่อรอง สร้างการเปลี่ยนแปลง เช่น สิทธิการลาคลอด 90 วันของกฎหมายประกันสังคม และกฎหมายอื่นๆ ซึ่งพวกเขาเป็นผู้สร้างประวัติศาสตร์ที่เป็นส่วนสำคัญ

3.เราในฐานะคนทำงานพัฒนาสังคมต้องลงไปเรียนรู้กับคนงานหญิง คนยากคนจน คนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมในสังคม ซึ่งเป็นเรื่องที่ไม่มีสอนในตำรา ทั้งนี้ เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของคนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมและร่วมต่อสู้ไปกับเขา ในขบวนการเปลี่ยนแปลงไม่มีใครเป็นฮีโร่เพราะทุกคนมีความสำคัญที่เปลี่ยนแปลงสังคมไปด้วยกัน

‘หนังสือเล่มนี้อยากชี้ให้เห็นว่า ผมมีความเข้าใจเรื่องพื้นฐาน เรื่องผู้หญิงคนแรกมาจากแม่ที่สอนให้ทำงานบ้าน หุงข้าว ซักผ้า ถูบ้าน ล้างจานที่ผู้ชายต้องทำได้ ถึงเป็นลูกชายคนเดียวก็ต้องทำด้วยและช่วงวัยรุ่นผมก็ไม่ได้เป็นชายชาตรี ไม่กล้าหาญเวลาเพื่อนชกต่อยก็ไม่กล้าไปช่วยเพื่อนเพราะกลัว’ นายจะเด็จกล่าว

ด้าน ธารารัตน์ ปัญญา ทนายความประจำองค์การ Feminist Legal Support (FLS) กล่าวว่า เรื่องสิทธิความเท่าเทียม ความหลากหลายทางเพศ เป็นประเด็นที่คนรุ่นใหม่ให้ความสนใจ ตื่นตัวและให้ความสำคัญ การขับเคลื่อนเรื่องต่างๆ ของคนรุ่นใหม่จึงมีการสอดแทรกเรื่องนี้เข้าไปด้วย ถือว่า ดีขึ้นกว่ายุคก่อนๆ ที่คนเข้าใจเรื่องนี้มีไม่มาก จึงเป็นเพียงการรวมกลุ่มกันเล็กๆ และใช้เวลานานในการผลักดัน

‘สถานการณ์โดยรวมในปัจจุบันถือว่าดีขึ้น คนเข้าใจมากขึ้น อุปสรรคน้อยลง หลายเรื่องมีความก้าวหน้า แต่ไม่ได้สำเร็จทั้งหมดในเรื่องของความเท่าเทียมทางเพศ อย่างสิ่งที่ได้มาแล้วคือกฎหมายสมรสเท่าเทียม แต่ก็ยังมีบางอย่างที่ยังไม่ได้ คือ คำนำหน้านาม สิทธิของสามีที่จะสามารถลางานมาช่วยเลี้ยงดูบุตร ซึ่งต้องต่อสู้กันต่อ จึงยังมีเรื่องที่ต้องต่อสู้กันอีกนาน และคิดว่า ต่อให้การผลักดันกฎหมายเป็นผลสำเร็จแล้ว แต่ยังต้องมีการสร้างความรู้ ความเข้าใจให้กับคนในสังคม 2 สิ่งนี้ต้องไปด้วยกัน ถึงจะเป็นสังคมที่ให้ความสำคัญเรื่องความเท่าเทียมอย่างแท้จริง’ ธารารัตน์กล่าว และว่า

‘สำหรับหนังสือเฟมินิสต์แบบบ้านๆ ได้ติดตามอ่านจากจะเด็จ ซึ่งเป็นผู้เขียนหนังสือ ได้นำเอาหลากหลายประเด็นที่น่าสนใจมานำเสนอ จึงมีโอกาสแลกเปลี่ยนความคิดความห็นต่อประเด็นนั้นๆ มาตลอด ดังนั้น คิดว่าหนังสือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่าน เพราะเป็นเหมือนบันทึกประวัติศาสตร์การต่อสู้เรื่องสิทธิความเสมอภาคของคนในสังคมในแต่ละช่วงเวลา บอกเล่าเรื่องราวสิทธิ และความเสมอภาคที่เริ่มต้นตั้งแต่ในระดับครอบครัว ชุมชน สังคมและประเทศชาติ’ ธารารัตน์กล่าว

ขณะที่ ชูวิทย์ จันทรส เลขาธิการมูลนิธิเด็ก เยาวชน และครอบครัว กล่าวว่า เนื้อหาสำคัญของหนังสือเล่มนี้อยู่ที่ความคิดความเชื่อในสิทธิ ความเท่าเทียม ความเสมอภาค ปัญหาจากความคิดชายเป็นใหญ่ การต่อสู้ของผู้ด้อยโอกาสผู้ถูกกดทับในสังคม และงานรวมกลุ่ม ซึ่งสามารถเรียนรู้และทำความเข้าใจอย่างง่ายๆ ได้ ไม่ต้องปีนบันไดขึ้นไปเรียนรู้ ด้วยความเรียบง่ายในการนำเสนอ มันจึงคือแฟมินิสต์แบบบ้านๆ ที่ใครๆ ก็เป็นได้ เรียนรู้และใช้ประโยชน์จากมันได้จริงๆ แม้กระทั่งในเรื่องง่ายๆ เช่น งานบ้านที่ผู้ชายเองก็ต้องทำให้ได้ ไม่ใช่มอบให้เป็นภาระของผู้หญิง แล้วตัวเองก็ลอยนวล